Đề thi kì 1 lớp 10 Ngữ Văn Lâm Đồng: thể hiện suy nghĩ của anh/chị về vai trò của tình mẫu tử trong đời sống mỗi con người

[Trường THPT Lộc Phát – Lâm Đồng] Đề thi học kì 1 môn Văn lớp 10 của  Viết đoạn văn (5 đến 7 dòng), thể hiện suy nghĩ của anh/ chị về vai trò của tình mẫu tử trong đời sống mỗi con người.

I. ĐỌC HIỂU
Đọc  bài  thơ sau  và trả lời câu hỏi bên dưới:

“Mỗi lần nắng mới hắt bên song
Xao xác gà trưa gáy não nùng;
Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng.
Chập chờn sống lại những ngày không.

Tôi nhớ Me tôi thuở thiếu thời,
Lúc Người còn sống, tôi lên mười;
Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội,
Áo đỏ Người đưa trước giậu phơi.

Hình dáng Me tôi chửa xóa mờ
Hãy còn mường tượng lúc vào ra
Nét cười đen nhánh sau tay áo
Trong ánh trưa hè, trước giậu thưa.”

 (Nắng mới – Lưu Trọng Lư)

1: Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của bài thơ.
2: Xác định nội dung của bài thơ.
3: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong câu:

“Nét cười đen nhánh sau tay áo
Trong ánh trưa hè, trước giậu thưa.”

4: Viết đoạn văn , thể hiện suy nghĩ của anh/ chị về vai trò của tình mẫu tử trong đời sống mỗi con người.

II.LÀM VĂN
1: Bạo lực học đường đang trở thành một trong những vấn đề gây nhức nhối trong xã hội ngày nay.
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 100 chữ) đưa ra những giải pháp để ngăn chặn bạo lực học đường.
2: Kể lại một câu chuyện xảy ra trong lớp hoặc trong đời sống khiến anh/chị băn khoăn, trăn trở nhiều về đạo đức và lối sống hiện nay.

---

ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN LÀM BÀI

I. ĐỌC HIỂU
1: Phương thức biểu cảm.
2:  Nỗi nhớ mẹ của Lưu Trọng Lư.
3: Biện pháp tu từ sử dụng trong câu thơ:
Hoán dụ: “Nét cười đen nhánh” nhằm chỉ nụ cười của mẹ.
Tác dụng: Hình ảnh người mẹ hiện lên vừa lấp lánh tỏa sáng, vừa e ấp kín đáo.
4: suy nghĩ của anh/ chị về vai trò của tình mẫu tử trong đời sống mỗi con người.
-Hình thức: một đoạn
-Nội dung cần có những ý sau:
+Tình mẫu tử là tình cảm đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người. Tình mẫu tử thể hiện sự gắn kết kì diệu giữa con và mẹ, là tình cảm nâng đỡ, dìu dắt mỗi con người đến sự bình yên và hạnh phúc trong tâm hồn.
+ Tình mẫu tử có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với mỗi người. Bất cứ ai trong cuộc đời cũng cần biết trân trọng tình cảm cao quý đó bởi chính tình mẫu tử hướng con người đến những hành động tốt đẹp để dần hoàn thiện nhân cách của mình.

(Tùy đoạn văn viết của học sinh, giám khảo linh động cho điểm, cần trân trọng những bài có sáng tạo, văn viết có cảm xúc)

II. LÀM VĂN
1:  Sống phải biết yêu thương, chia sẻ, có trách nhiệm là cách tốt nhất ngăn chặn bạo lực học đường.
– Biết kiềm chế cảm xúc, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, thực hiện văn hóa ứng xử trong trường học.
– Giải quyết mâu thuẫn bằng lời nói không nên bằng bạo lực.
-Nhà trường có biện pháp xử lí thích đáng những học sinh gây ra bạo lực học đường…

2: a. MB: Giới thiệu câu chuyện.
b. TB: Bài viết cần có những ý sau
– Kể lại diễn biến câu chuyện.
– Nêu suy nghĩ cảm xúc của bản thân về câu chuyện.
c. KB: Bài học rút ra từ câu chuyện.

Tham khảo

Trong một chuyến làm công tác xã hội tại Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh, tôi có dịp trò chuyện với một cụ bà. Cuộc trò chuyện liên tục bị đứt quãng, bởi những tiếng nấc nghẹn của bà lão. Chồng chết sớm, một mình bà gồng gánh nuôi hai con ăn học nên người. Đổi lại những hy sinh vất vả cả đời vì con, đến tuổi xế chiều bà mẹ tội nghiệp ấy phải sống nương nhờ vào lòng nhân ái của xã hội. Hai người con sau khi đã công thành danh toại thì lại quay lưng, xem mẹ mình như một gánh nặng. Theo lời của bà, các con của bà cho rằng họ “không muốn sống chung với một bà già lẩm cẩm”. Những con người có học thức, có địa vị xã hội mà lại không nhận thức được đạo hiếu, quả là đáng trách! Liệu sau này khi có gia đình, họ sẽ dạy dỗ con cái ra sao khi chính bản thân không làm tròn trách nhiệm với đấng sinh thành? Những bi kịch như thế không hiếm trong xã hội ngày nay. Trên các phương tiện thông tin hàng ngày không thiếu những vụ án thương tâm: con giết cha mẹ, con ngược đãi cha mẹ… Thực trạng này đặt ra cho xã hội nỗi băn khoăn phải chăng chữ hiếu nói riêng, những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc nói chung đang dần bị mai một?!

Cô bạn của tôi làm giảng viên tại một trường chuyên nghiệp trong tỉnh kể lại câu chuyện: Khi cô đang đứng lớp giảng bài thì một sinh viên ngồi bên dưới gọi giật lại bảo “cô ơi xem này”. Chỉ mới nhìn thoáng qua cô đã thấy “đỏ mặt tía tai” trước hành động vô lễ của cậu sinh viên ấy. Cậu vẽ lên tay mình một hình ảnh hết sức tục tĩu và cho cô xem. Nghe qua câu chuyện, nhiều người không khỏi thở dài lên án phẩm cách của cậu sinh viên này. Riêng cô bạn của tôi thì lo lắng không biết cậu sinh viên năm cuối này đã trau dồi được chữ “đức” để bước vào đời và trở thành người có ích cho xã hội?

Những biểu hiện xuống cấp đạo đức của một bộ phận giới trẻ ngày nay còn thể hiện qua cách ứng xử của họ trước các vấn đề xã hội. Một cậu thanh niên sau khi gây tai nạn thản nhiên rồ ga tẩu thoát để mặc cụ già đáng tuổi ông bà mình quằn quại đau đớn. Đó là thái độ thờ ơ, vô cảm của những người trẻ trước nỗi đau của người khác. Gần đây trên facebook đăng tải clip về một vụ tai nạn giao thông thảm khốc. Có đến hàng trăm ngàn lượt bạn trẻ tham gia “like” và kèm theo lời bình luận thiếu tế nhị. Trong nhiều vụ bạo lực học đường xảy ra, thay vì can ngăn thì nhiều bạn trẻ lại là những… cổ động viên nhiệt tình!
Mọi người đã quá quen thuộc với hình ảnh những cậu học sinh, sinh viên “ngồi đồng” tại các quán cà phê phì phèo khói thuốc, liên tục văng ra những câu chửi tục. Tình trạng uống rượu bia, tham gia các trò cá cược, đỏ đen cũng đang trở nên phổ biến trong học đường.

Trong một lần trò chuyện với học sinh, Bác Hồ kính yêu đã nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, câu nói này của Bác cứ ám ảnh tôi mãi, cứ sợ mình là “người vô dụng” nếu không rèn luyện đạo đức cho tốt. Mỗi người muốn trở thành công dân có ích cho xã hội thì bên cạnh “tài”, cần phải có “đức”. Bởi vậy, sự xuống cấp đạo đức trong một bộ phận thanh thiếu niên hiện nay đặt ra cho gia đình, nhà trường và các tổ chức đoàn thể trọng trách nặng nề trong việc tìm giải pháp ngăn chặn thực trạng này, cũng như có phương cách giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh thiếu niên sao cho thật hiệu quả.