‘Lời nói gói vàng’ và ‘Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau’

[Văn lớp 8] : Dân gian có câu: ‘Lời nói gói vàng’, đồng thời lại có câu: ‘Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau’. Qua hai câu trên, em hãy chi biết dân gian đã hiểu như thế nào về giá trị, ý nghĩa của lời nói trong cuộc sống.

MB:

– Vị trí và vai trò ngày càng quan trọng của việc giao tiếp trong đời sống hàng ngày: là hoạt động thường xuyên, thiết yếu của con người.

– Giới thiệu và trích dẫn hai câu tục ngữ, ca dao.

TB:

1. Giải thích ý nghĩa của hai câu nói:

– Nghĩa đen:

+ “Lời nói gói vàng”: lời nói có giá trị lớn, quý giá như gói vàng.

+ “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”: lời nói là thứ không mất tiền mua, không mất nhiều công sức, tiền bạc cũng có được nên cần lựa lời để nói làm vừa lòng nhau (vừa lòng: đẹp lòng, hài lòng, có ấn tượng tốt…)

– Nghĩa bóng:

+ Lời nói là thứ rất quý giá, cần được quý trọng đúng mức.

+ Lời nói rất quý giá nhưng cũng là phương tiện giao tiếp, sinh hoạt hằng ngày, ai cũng có thể sử dụng được nên cần sử dụng đúng với nội dung và hoàn cảnh để tạo nên hiệu quả giao tiếp tốt nhất (chọn lựa, tổ chức lời nói cho phù hợp với người nghe).

2. Vai trò của lời nói:

– Để giao tiếp trong cuộc sống hằng ngày; là phương tiện để trao đổi những thông tin, tâm tư, tình cảm,…

– Lời nói cũng thể hiện nhân cách của mỗi con người.

+ Lời nói điềm tĩnh, nhẹ nhàng, ngôn ngữ trong sáng thường thể hiện một con người lịch sự, văn minh, có học thức, có văn hóa…

+ Lời nói cộc cằn, thô lỗ… thường thể hiện một con người thiếu văn hóa, thô thiển,…

Câu tục ngữ và ca dao trên khẳng định vai trò của lời nói và cách thức nói năng trong cuộc sống.

3. Làm như thế nào để sử dụng lời nói đúng mực, hiệu quả?

– Trong giao tiếp phải bình tĩnh, cởi mở, suy nghĩ kĩ trước khi nói: cần phải nói gì, nói như thế nào để vừa đạt được mục đích nói vừa làm người nghe dễ tiếp thu.

– Phải hiểu các nguyên tắc ứng xử để sử dụng lời nói cho đũng mực và đạt hiệu quả giao tiếp.

KB:

– Khẳng định giá trị của hai câu tục ngữ và ca dao: thể hiện nhận thức đúng đắn của dân gian về ý nghĩa và vai trò của lời nói.

– Rút ra bài học cho bản thân: cần hiểu được vai trò quan trọng của lời nói và biết cách sử dụng lời nói một cách hiệu quả.