I. Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản:
1: Mạch lạc trong văn bản:
a. Mạch lạc trong văn bản là tuần tự đi khắp các phần, các đoạn trong văn bản; thông suốt, liên tục , không đứt đoạn.
b. Trong văn bản, mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo một trình tự hợp lí. Vì các câu, các ý xoay quanh một chủ đề, một ý chung.
2: Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc:
a. Sự việc chính: Hai anh em Thành và Thủy phải xa nhau nhưng hai anh em nhất định không để cho tình cảm phải chia lìa. Trong đó sự chia tay và những con búp bê là sự kiện chính còn anh em Thành và Thủy là 2 nhân vật chính.
b. Các từ ngữ biểu thị ý không muốn phân chia chính là vấn đề chủ yếu liên kết các sự việc nêu trên thành một thể thống nhất. Đó được xem là mạch lạc của văn bản.
c. Các đoạn được nối với nhau theo mối liên hệ:
– Hiện tại – quá khứ: mối liên hệ tâm lí.
– Việc ở nhà – ở trường: mối liên hệ không gian.
– Kể chuyện hôm qua – sáng nay: mối liên hệ thời gian.
Advertisements (Quảng cáo)
– Kể về tâm trạng của anh em với cảnh vật thiên nhiên: mối liên hệ tương phản.
– Cảnh chia đồ chơi: mối liên hệ tương đồng.
=> Những mối liên hệ giữa các đoạn ấy có tự nhiên và và hợp lí.
II. LUYỆN TẬP:
Câu 1: Hãy tìm hiểu tính mạch lạc của:
a. Văn bản “Mẹ tôi”
Advertisements (Quảng cáo)
– (1) : Lí do người bố viết thư.
– (2) : Vai trò to lớn của mẹ trong cuộc đời người con.
– (3) : Vì thế con cần nhận thấy sai và sửa đổi.
→ (2) giải thích (1), dẫn dắt đến (3); liên kết mạch lạc.
b.
(1) Lão nông và các con:
– 2 câu đầu : giá trị lao động
– 14 câu tiếp : hành trình lao động
– 4 câu cuối : lời kết khẳng định “lao động là vàng”
→ Cả ba phần đều xoay quanh làm nổi bật chủ đề “lao động là vàng” → có tính mạch lạc.
(2)
Câu đầu giới thiệu bao quát sắc vàng. Các câu sau biểu hiện sự phong phú của sắc vàng. Hai câu cuối nhận xét chung về sắc vàng đó.
→ Các phần tập trung thể hiện chủ đề “sắc vàng làng quê ngày mùa” → có sự liên kết các câu, tạo sự mạch lạc cả nội dung và hình thức.
Câu 2: Trong truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê” , tác giả đã không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của người lớn. Theo em, như vậy câu chuyện không thiếu mạch lạc vì:
– Vấn đề xuyên suốt tác phẩm là sự chia tay của anh em Thành Thủy và những con búp bê.
– Thêm chuyện của người lớn vào thì nội dung truyện sẽ bị phân tán làm học sinh khó hiểu.
