I. Đọc – hiểu văn bản:
Câu 1:
| Bài | Lời của ai, nói với ai ? | Cơ sở |
| (1) | lời mẹ hát ru con | “ghi lòng con ơi” |
| (2) | lời người con gái lấy chồng xa quê với mẹ | “trông về quê mẹ” |
| (3) | con cháu với ông bà | dựa vào nghĩa và câu “nhớ ông bà bấy nhiêu” |
| (4) | – ông bà, cô bác nói với cháu – cha mẹ dặn dò con cái – anh em một nhà |
dựa trên nội dung |
Câu 2: – Tình cảm muốn diễn tả : tình cảm cha mẹ với con cái, nhắn nhủ con phải ghi nhớ công lao trời biển của cha mẹ.
– Cái hay : phép so sánh (công cha – núi ngất trời; nghĩa mẹ – nước biển Đông), đối xứng (cha-mẹ; núi-biển), thể lục bát dân gian, âm điệu sâu lắng đi vào lòng người.
-Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con
-Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang
Câu 3: Phân tích Bài 2 – Tâm trạng người phụ nữ lấy chồng xa quê :
– Thời gian : “chiều chiều” – từ láy gợi buồn và thời gian tuần hoàn, lặp lại.
– Không gian : “ngõ sau ” – vắng lặng, không gian rộng, gợi sự cô đơn.
– Hành động : “đứng ” – sự hướng vọng, không yên lòng.
Advertisements (Quảng cáo)
– Nỗi niềm : “ruột đau chín chiều ” – “chín bề”, nhiều bề : nỗi cô đơn làm dâu xứ lạ, nhớ thương cha mẹ, tê tái, đau buồn không giúp đỡ được cha mẹ.
Câu 4: Phân tích Bài 3 – nỗi nhớ và sự yêu kính với ông bà :
– “Ngó lên ” : thể hiện sự tôn kính.
– Hình ảnh “nuộc lạt ” : có hai ý nghĩa là “rất nhiều” và “tình cảm gắn bó”.
– Cặp từ so sánh “Bao nhiêu … bấy nhiêu ” : nỗi nhớ trùng điệp nhiều vô kể.
Câu 5: Phân tích Bài 4 – tình cảm anh em thân thương :
– Điệp từ “cùng chung – cùng thân ” : tình thiêng liêng, quan trọng.
– So sánh : ví anh-em với tay-chân, những bộ phận gắn bó khăng khít trên một thể thống nhất, nói lên sự gắn bó anh em.
Advertisements (Quảng cáo)
→ Nhắc nhở : anh em phải hòa thuận, đoàn kết, thương yêu nhau để cha mẹ vui lòng cũng là lẽ sống đúng đắn.
Câu 6: Những nghệ thuật được cả 4 bài sử dụng:
– Thể thơ lục bát.
– Cách ví von, so sánh.
– Những hình ảnh gần gũi, quen thuộc trong đời sống hàng ngày.
– Ngôn ngữ không theo hình thức đối đáp mà chỉ là lời nhắn nhủ, tâm tình.
II. LUYỆN TẬP:
Câu 1: – Tình cảm diễn tả trong bốn bài ca dao là tình cảm gia đình : cha mẹ – con cái, mẹ con, ông bà – con cháu, anh em một nhà.
=> Nhận xét : Đó là những tình cảm thiêng liêng, đáng quý, chúng ta cần phải tôn trọng, giữ gìn nó.
Câu 2: Những câu ca dao có nội dung tương tự:
-Công cha đức mẹ cao dày
Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ
Nuôi con khó nhọc đến giờ
Trưởng thành con phải biết thờ song thân.
-Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách đừng nói nhau nặng lời.
-Mẹ già ở tấm lều tranh
Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con
