Để làm rõ ý nghĩa của một sự vật, hiện tượng nào đó, người ta thường dùng phép phân tích và tổng hợp.
Phân tích là phép lập luận trình bày từng bộ phận, phương diện của một vấn đề nhằm chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng. Để phân tích nội dung của sự vật, hiện tượng, người ta có thể vận dụng các biện pháp nêu giả thiết, so sánh, đối chiếu,… và cả phép lập luận giải thích, chứng minh.
Tổng hợp là phép lập luận rút ra cái chung từ những điều đã phân tích. Không có phân tích thì không có tổng hợp. Lập luận tổng hợp thường đặt Ở cuối đoạn hay cuối bài, ở phần kết luận của một phần hoặc toàn bộ văn bản.
I. Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp.
a. Ở hai đoạn đầu, hàng loạt dẫn chứng về cách ăn mặc đẹp để rút ra một điều: mỗi người phải đáp ứng những quy tắc về ăn mặc của xã hội.
Ở đoạn thứ ba, các lí lẽ và dẫn chứng nhằm rút ra kết luận về tiêu chuẩn mặc đẹp: giản dị, phù hợp môi trường xung quanh.
Con đường tác giả đi đến hai kết luận nói trên là phép phân tích.
b. Thao tác chốt lại vấn đề sau khi đã đưa lí lẽ, dẫn chứng, đó là phép tổng hợp.
II. Luyện tập
Câu 1: – Học vấn là thành quả của toàn nhân loại, do tích lũy dần. Sách là phương tiện lưu giữ thành quả đó.
Advertisements (Quảng cáo)
– Nếu không lưu lại thành quả trong quá khứ thì phải làm lại từ đầu, do đó, có tiến lên cũng là đi lùi lại.
Câu 2: Phân tích lí do phải chọn sách đọc:
– Do sách nhiều, chất lượng khác nhau nên phải chọn sách tốt mới có ích.
Advertisements (Quảng cáo)
– Do sức người có hạn, không chọn sách mà đọc thì lãng phí sức mình.
– Sách có loại chuyên môn, có loại thường thức, chúng liên quan với nhau, nhà chuyên môn cũng cần đọc sách thường thức.
Câu 3: Tầm quan trọng của cách đọc sách:
– Không đọc thì không có điểm xuất phát cao.
– Đọc sách là con đường ngắn nhất để tiếp cận tri thức.
– Không chọn lọc sách thì đời người ngắn ngủi không đọc xuể, đọc không có hiệu quả.
– Đọc ít mà kĩ quan trọng hơn đọc nhiều mà không ích lợi gì.
Câu 4: Tác dụng của phép lập luận phân tích: Tác giả dùng thao tác phân tích nên chỉ ra được nhiều mặt (lợi hại, đúng sai,…), làm cho kết luận có sức thuyết phục cao.
