Các thành phần gọi – đáp và phụ chú cũng là những thành phần biệt lập.
Thành phần gọi – đáp được dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
Thành phần phụ chú được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu. Thành phần phụ chú thường được đặt giữa hai dấu gạch ngang hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy. Nhiều khi thành phần phụ chú còn được đặt sau dấu hai chấm.
I. Thành phần gọi – đáp
Câu 1: – Từ “này” (câu a) dùng để gọi.
– Từ “thưa ông” (câu b) dùng để đáp.
Câu 2: Những từ để gọi – đáp trên không tham gia diễn đạt sự việc của câu.
Câu 3: – Từ “này” trong câu (a) dùng để thiết lập cuộc thoại (có tác dụng mở đầu).
– Cụm từ “thưa ông” trong câu (b) dùng để duy trì cuộc thoại.
II. Thành phần phụ chú.
Câu 1: Nếu lược bỏ các thành phần in đậm thì nghĩa sự việc không thay đổi.
Câu 2: Cụm từ “và cũng là đứa con gái duy nhất của anh” chú thích cho “đứa con gái đầu lòng”. Chú thích này cho biết thêm thông tin về đối tượng.
Câu 3: Cụm chủ vị “tôi nghĩ vậy” giải thích việc “lão không hiểu tôi” mới là điều suy đoán của “tôi”, chưa chắc đã đúng với “lão” và cũng là lí do để “tôi càng buồn lắm” (nếu suy đoán của “tôi” là đúng).
III. Luyện tập
Câu 1: – Các thành phần gọi đáp: này (để gọi), vâng (để đáp)
Advertisements (Quảng cáo)
– Quan hệ giữa người gọi và người đáp thể hiện:
+ Quan hệ trên – dưới:.
+ Quan hệ thân mật:
Câu 2: – Thành phần gọi đáp: Bầu ơi.
– Đây là lời gọi hướng tới mọi người nói chung.
=> Câu ca dao khuyên những người trong một nước nên vì quyền lợi chung mà đoàn kết với nhau.
Advertisements (Quảng cáo)
Câu 3: Các thành phần phụ chú:
a. kể cả anh
b. các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ
c. những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ mới
d.- có ai ngờ
– thương thương quá đi thôi
Câu 4: a. Thành phần phụ chú “kể cả anh” liên quan đến bộ phận chủ ngữ của câu: Chúng tôi, mọi người.
b. Thành phần phụ chú “các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ” liên quan đến bộ phận chủ ngữ của câu: Những người chủ tương lai…
c. Thành phần phụ chú những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới liên quan tới bổ ngữ lớp trẻ.
d. Thành phần phụ chú có ai ngờ liên quan tới hai câu Cô bé nhà bên/ Cũng vào du kích.
Thành phần phụ chú thương thương quá đi thôi liên quan đến câu Mắt đen tròn.
