I. Thành phần gọi – đáp
Câu 1: – Từ “này” (câu a) dùng để gọi.
– Từ “thưa ông” (câu b) dùng để đáp.
Câu 2: Những từ để gọi – đáp trên không tham gia diễn đạt sự việc của câu.
Câu 3: – Từ “này” trong câu (a) dùng để thiết lập cuộc thoại (có tác dụng mở đầu).
– Cụm từ “thưa ông” trong câu (b) dùng để duy trì cuộc thoại.
II. Thành phần phụ chú.
Câu 1: Nếu lược bỏ các thành phần in đậm thì nghĩa sự việc không thay đổi.
Câu 2: Cụm từ “và cũng là đứa con gái duy nhất của anh” chú thích cho “đứa con gái đầu lòng”. Chú thích này cho biết thêm thông tin về đối tượng.
Câu 3: Cụm chủ vị “tôi nghĩ vậy” giải thích việc “lão không hiểu tôi” mới là điều suy đoán của “tôi”, chưa chắc đã đúng với “lão” và cũng là lí do để “tôi càng buồn lắm” (nếu suy đoán của “tôi” là đúng).
Advertisements (Quảng cáo)
III. Luyện tập
Câu 1: – Các thành phần gọi đáp: này (để gọi), vâng (để đáp)
– Quan hệ giữa người gọi và người đáp thể hiện:
+ Quan hệ trên – dưới: chị Dậu đáp “vâng” thể hiện sự tôn kính bà cụ láng giềng về tuổi tác.
+ Quan hệ thân mật: bà cụ dùng từ “này” thể hiện sự bảo ban, khuyên nhủ.
Câu 2: – Thành phần gọi đáp: Bầu ơi.
Advertisements (Quảng cáo)
– Đây là lời gọi hướng tới mọi người nói chung.
+ Bầu, bí: ẩn dụ chỉ những người có nguồn gốc khác nhau.
+ Giàn: ẩn dụ chỉ môi trường sinh sống chung, có nhiều ràng buộc với nhau như đất nước, quê hương.
=> Câu ca dao khuyên những người trong một nước nên vì quyền lợi chung mà đoàn kết với nhau.
Câu 3: Các thành phần phụ chú:
a. kể cả anh (bổ sung cho chúng tôi, mọi người).
b. các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ (giải thích thêm cho những người nắm giữ chìa khóa của cánh cửa này bao gồm những ai và ai có vai trò quan trọng nhất).
c. những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ mới (giải thích cho lớp trẻ hôm nay là ai trong tương lai).
d.- có ai ngờ (thể hiện thái độ ngạc nhiên của người nói – nhân vật “tôi”).
– thương thương quá đi thôi (thể hiện tình cảm mến thương của người nói – nhân vật “tôi”)
Câu 4: a. Thành phần phụ chú “kể cả anh” liên quan đến bộ phận chủ ngữ của câu: Chúng tôi, mọi người.
b. Thành phần phụ chú “các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ” liên quan đến bộ phận chủ ngữ của câu: Những người chủ tương lai…
c. Thành phần phụ chú những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới liên quan tới bổ ngữ lớp trẻ.
d. Thành phần phụ chú có ai ngờ liên quan tới hai câu Cô bé nhà bên/ Cũng vào du kích.
Thành phần phụ chú thương thương quá đi thôi liên quan đến câu Mắt đen tròn.
