I. Đọc –hiểu văn bản:
Câu 1: Một số bài ca dao mượn hình ảnh con cò:
– Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non
Nàng về nuôi cái cùng con
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng
– Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao……
Câu 2: – Cách diễn tả cuộc đời lận đận, vất vả của con cò :
+ Từ láy “lận đận” và thành ngữ “lên thác xuống ghềnh” tăng sức biểu cảm.
+ Đối lập : nước non >< một mình, thân cò >< thác ghềnh, lên >< xuống, bể kia đầy >< ao kia cạn. Chúng tô đậm nỗi vất vả, đơn độc thân cò.
+ Câu hỏi tu từ: Cho ao kia cạn, cho gầy cò con? – lời than, câu hỏi không lời đáp.
Advertisements (Quảng cáo)
– Ngoài nội dung than thân, bài ca này còn là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công, là nỗi bất bình phản kháng của kẻ bị áp bức.
Câu 3: – “Thương thay” : tiếng than biểu hiện sự đồng cảm, thương xót.
– Ý nghĩa của sự lặp lại : cuộc đời con vật nhỏ bé nào cũng đáng thương, tô đậm nỗi thương cảm, xót xa, đặc biệt kết nối và mở ra những nỗi thương khác.
Câu 4: Phân tích những nỗi thương thân của người lao động qua các hình ảnh ẩn dụ trong bài 2:
– Thương con tằm : thân phận bị bòn rút sức lực.
– Thương lũ kiến li ti : những người lao động làm việc suốt đời mà vẫn túng thiếu.
Advertisements (Quảng cáo)
– Thương hạc : cuộc đời phiêu bạt, khốn khó, không có tương lai.
– Thương con cuốc : thấp cổ bé họng, không được thương xót.
⇒ những nỗi thương thân phận bé nhỏ, bị ức hiếp trong xã hội.
Câu 5: Một số bài ca dao mở đầu bằng cụm từ “Thân em”:
-Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
-Thân em như miếng cau khô
Người thanh tham mỏng, kẻ thô tham dày.
– Các bài ca dao trên nói về thân phận bấp bênh, vấp vả của người phụ nữ xưa.
– Nghệ thuật : Cấu trúc “Thân em…” so sánh với những hình ảnh trôi nổi, vô định gợi lên hình ảnh, thân phận người phụ nữ.
Câu 6: Hình ảnh so sánh “trái bần trôi” – loại quả vừa chua vừa chát đã bị rụng lại bị “gió dập sóng dồi”. Qua đây có thể thấy cuộc đời người phụ nữ thời phong kiến nghèo hèn lắm khổ đau, lại bị vùi dập trôi nổi.
II. LUYỆN TẬP:
Câu 1: Em hãy nêu những điểm chung về nội dung và nghệ thuật của ba bài ca dao .
– Về nội dung :
+ Đều nói về nỗi khổ đau, bất hạnh của những thân phận nhỏ bé, chịu nhiều thiệt thòi trong xã hội.
+ Là lời tố cáo và phản kháng với xã hội bất công, tàn bạo.
– Về nghệ thuật : Thể thơ lục bát, các biện pháp so sánh, những sự vật đưa ra so sánh đều nhỏ bé, đáng thương, tội nghiệp và gần với người lao động.
