I. Nhu cầu về văn biểu cảm:
1. Nhu cầu biểu cảm và văn biểu cảm:
Mỗi câu ca dao trên thổ lộ tình cảm, cảm xúc :
– “Thương thay con cuốc…nghe”: nỗi khổ đau của những con người thấp cổ bé họng trong xã hội.
– “Đứng bên ni đồng ngó bên …ban mai”: niềm vui hồn nhiên, trong trẻo có pha chút mơ hồ của cô gái.
Người ta thổ lộ tình cảm để thể hiện cảm xúc, bày tỏ nỗi lòng mình.
Con người cần làm văn biểu cảm khi có những cảm xúc trong lòng (vui, buồn, hờn, giận…).
Thư từ gửi cho bạn bè là nơi bộc lộ tình cảm, cảm xúc nhiều nhất.
2. Đặc điểm chung của văn biểu cảm:
a. Hai đoạn văn trên biểu đạt những nội dung:
– Đoạn 1: biểu đạt nội dung nhớ bạn, nỗi nhớ gắn liền với những kỉ niệm.
– Đoạn 2: biểu hiện tình cảm gắn bó với quê hương đất nước.
Nội dung ấy có đặc điểm khác so với nội dung của văn bản tự sự và miêu tả: nội dung ở đây chủ yếu là bộc lộ cảm xúc, bên cạnh đó vẫn có yếu tố kể và tả.
Advertisements (Quảng cáo)
b. Em có tán thành với ý kiến trên.
c. Phương thức biểu đạt tình cảm, cảm xúc ở hai đoạn văn trên:
– Đoạn 1: Phương thức biểu đạt tình cảm, cảm xúc trực tiếp.
– Đoạn 2: Phương thức biểu đạt tình cảm, cảm xúc gián tiếp.
II. LUYỆN TẬP:
1. – Đoạn 1: miêu tả hoa hải đường dưới góc độ sinh học.
– Đoạn 2 là đoạn văn biểu cảm vì:
+ Nhà văn bộc lộ sự yêu thích của mình với hoa hải đường “ Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm”.
Advertisements (Quảng cáo)
+, Nhà văn sử dụng rất nhiều những liên tưởng, so sánh để thấy được hết vẻ đẹp của hoa hải đường.
+, Tác giả sử dụng biểu cảm trực tiếp và gián tiếp để bày tỏ cảm xúc, sự yêu thích đối với hoa hải đường.
2. Nội dung biểu cảm trong bài thơ “Sông núi nước Nam” và “Phò giá về kinh”:
– Bài “Sông núi nước Nam”:
+, Khẳng định chủ quyền của nước Nam.
+, Khẳng định quyết tâm bảo vệ chủ quyền phương Nam.
– “Phò giá về kinh”:
+, Chiến thắng hào hùng của dân tộc trong cuộc chống quân Mông Nguyên xâm lược ở thời Trần.
+, Lời động viên xây dựng, phát triển đất nước, niểm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nước.
3. Kể tên một số bài văn biểu cảm (trữ tình) hay mà em biết:
– “Cuộc chia tay của những con búp bê”- Khánh Hoài, “Lao xao”- Duy Khán, “Cây tre Việt Nam “- Thép Mới…
4. Sưu tầm và chép ra giấy một đoạn văn xuôi biểu cảm.
Ví dụ: Hoa sen
Hoa sen có hai thứ: một thứ trắng, một thứ đỏ. Nhưng hoa trắng có phần thanh tân, khả ái hơn nhiều. Hoa nở về mùa hạ, sắc hoa không sặc sỡ, chỉ một màu thanh bạch mà đủ làm tôn cái vẻ đẹp của hoa lên khác thường.
Lúc hoa còn búp thì hình tròn mà nhọn, trông như ngòi bút lông, viết đại tự của nhà nho ta; kịp đến lúc nở thì hoa mới thật đẹp biết bao! Cánh hoa trắng trắng nằm trên tấm lá xanh xanh, trên một cọng mong manh trong làn nước trong biêng biếc, ánh phản chiếu tận đáy hồ, he hé nở vừa thấy một cái nhị vàng lấm tấm.
Thật là: Trong đầm gì đẹp bằng sen…
Hoa sở dĩ quý là bởi tính chất đạm bạc, màu không sặc sỡ, chỉ lạt mà giữ bền, mùi không nồng nàn, chỉ thoang thoảng mà thơm lâu, và bởi cái phẩm cách thanh cao, thân sinh nơi ô trọc nhưng:
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn
(Tạp chí Giáo khoa)
