Bài 7. Những thành tựu văn hóa thời cận đại – Lịch sử 11: Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh về các nhà văn, nhà thơ, nhà soạn nhạc, họa sĩ nổi tiếng thời cận đại.

Trình bày những hiểu biết của em về chủ nghĩa xã hôi không tưởng

Dựa trên các ý sau: hoàn cảnh ra đời, nội dung cơ bản và vai trò, ý nghĩa của học thuyết.

–     Hoàn cảnh ra đời:

+ Của chủ nghĩa xã hội không tưởng: chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ, chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa ; nhân dân lao động bị bóc lột nặng nề, đời sống đói khổ.

+ Của chủ nghĩa xã hội khoa học: chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ, chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa; nhân dân lao động bị bóc lột nặng nề, đời sống đói khổ ; phong trào công nhân phát triển mạnh mẽ; loài người đạt được những thành tựu quan trọng trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.

–    Hoàn cành trên có tác động như thế nào đến tư tưởng của các nhà xã hội không tưởng và cơ sờ khoa học về sự ra đời của học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học là gì ?

–    Nội dung : xem phần thuật ngữ, khái niệm.

–    Vai trò, ý nghĩa

+ Chủ nghĩa xã hội không tưởng: xây dựng một mô hình xã hội mới, tốt đẹp trong tương lai ; là cơ sở để sau này Mác, Ăng-ghen nghiên cứu và xây dựng học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học.

+ Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học: là một học thuyết vừa mang tính cách mạng, vừa khoa học nêu ra sự phát triển tất yếu của xã hội phù hợp với những quy luật khách quan; trang bị cho giai cấp vô sản một hệ thống lí luận đúng đắn trong cuộc đấu tranh chống áp bức, bóc lột, tiến tới xây dựng chủ nghĩa cộng sản; mở ra kỉ nguyên mới cho sự phát triển của các khoa học.

Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời trong điều kiện lịch sử nào và có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của xã hội?

Sự phát triển của văn hoá trong buổi đầu thời cận đại Văn hoá trong buổi đầu thời cận đại phát triển ở các lĩnh vực: Văn học,
Âm nhạc, Hội họa – kiến trúc, Tư tưởng.

a/ Về văn học: Thời kỳ này xuất hiện nhiều nhà văn, nhà thơ lớn
Cooc-nây (1606-1684), đại biểu xuất sắc cho nền bi kịch cổ điển Pháp; La Phông-ten (1621-1695), nhà ngụ ngôn và nhà văn cổ điển; Pháp Mô-li-e (1622-1673), tác giả nổi tiếng của nền hài kịch cổ điển Pháp

b/ Về âm nhạc:
Bét-tô-ven, nhà soạn nhạc thiên tài người Đức với những sáng tác nổi tiếng: như bản giao hưởng số 3, số 5, số 9; Mô-da (1756-1791) Nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo

c/ Về hội họa
Rem-bran (1606-1669) Họa sĩ, nhà đồ họa Hà Lan nổi tiếng thế kỷ XVII

d/ Về tư tưởng
Trào lưu triết học Ánh sáng thế kỷ XVII-XVIII đã sản sinh ra nhiều nhà tư tưởng lớn Các nhà khai sáng đã có vai trò quan trọng trong sự thắng lợi cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII và phát triển tư tưởng của châu Âu Các nhà Khai sáng thế kỷ XVII-XVIII Rút-xô 1712-1778, Vôn-te 1694-1792

Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh về các nhà văn, nhà thơ, nhà soạn nhạc, họa sĩ nổi tiếng thời cận đại.

          (Vich-tô-huy-gô (1802-1885)

Lép tôn Xtôi (1828-1910)

Lập bảng hệ thống kiến thức về các nhà văn hóa thời cận đại: tác giả, năm sinh-năm mất, tác phẩm, nhận xét về những đóng góp và hạn chế

* Về văn học :
Vích-to Huy-gô ( 1802 – 1885 ) nhà thơ , nhà tiểu thuyết , nhà viết kịch Pháp có tác phẩm tiểu thuyết Những người khốn khổ .

Lép Tôn-xtôi ( 1828 – 1910 ) nhà văn Nga có tác phẩm chiến tranh và hòa bình , An-na Ka-re-ni-na , Phục sinh .

Mác Tuên ( 1835 – 1910 ) nhà văn Mĩ có tác phẩm Những người I-nô-xăng đi du lịch , những cuộc phiêu lưu của Tôm Xoay-ơ .

Ra-bin-đra-nát Ta-go (1861 – 1941 ) là nhà văn hóa lớn của Ấn Độ là tập thơ Dâng

Lỗ Tấn ( 1881 – 1936 ) là nhà văn cách mạng Trung Quốc có tác phẩm Nhật kí người điên , AQ chính truyện .

Hô-xê Ri -đan là nhà văn Phi-líp-pin có tác phẩm đừng động vào tôi .

Hô-xê Mác-ti nhà văn Cu-ba.

* Nghệ thuật
Trai-cốp-xki ( 1840 – 1893 ) có vở opera Con đầm pích ,vở bale hồ thiên nga , người đẹp ngủ trong rừng .

Họa sĩ : Van Gốc ( Hà Lan ) , Phu-gi-ta ( Nhật Bản ) , Pi-cát-xô ( Tây Ban Nha ) , Lê-vi-tan ( Nga ) .

Đóng góp : Phản ánh hiện thực xã hội ( nghèo đói , khốn khổ , cơ cực , chiến tranh xâm lược phi nghĩa …) , sử dụng ngòi bút để đấu tranh với quân xâm lược và chế độ phong kiến , mở đường cho chủ nghĩa tư bản đi lên , mong ước xây dựng một xã hội mới tốt đẹp hơn , góp phần làm giàu cho tri thức của nhân loại .
Hạn chế : Những đóng góp trên không thể nào đánh thắng được bọn quyền lực , thống trị ; không thể giúp cho nhân dân ra khỏi vòng nô lệ

Dẫn một tác phẩm văn học, nghệ thuật (tự chọn), nêu đôi nét về sự phản ánh đời sống xã hội đương thời của tác phẩm đó.

Nhà Văn Mô lie ( 1622-1673) là nhà hài kịch cổ điển pháp, nổi tiếng với những tác phẩm Đông Jang, lão hà tiện, người bệnh tưởng. Riêng tác phẩm lão hà tiện có nội dung:

Nhân vật chính trong Lão hà tiện là Harpagon (tiếng Latin có nghĩa là keo kiệt) – một tay tư sản giàu sụ luôn tìm mọi phương kế để kiếm thật nhiều tiền. Và cho vay nợ lãi là một trong số phương thức mà lão đã dùng. Harpagon khoảng 60 tuổi, góa vợ, có 2 người con là Cléante và Élise. Cả hai đều có những mối tình thắm thiết. Cléante yêu nàng Mariane xinh đẹp, một cô gái sống nghèo khổ nhưng cũng là người mà cha chàng đang ngấp nghé để cưới làm vợ. Chính điều này đã gây ra cuộc cãi vã gay gắt giữa hai người, làm sứt mẻ tình cha con bấy lâu. Élise yêu Valère nhưng bố nàng lại buộc nàng phải kết hôn với Anselme – một người đã có tuổi nhưng giàu có và không đòi của hồi môn. Quyết định này cũng làm cho mối quan hệ giữa hai cha con ngày càng trở nên căng thẳng.

Với sự giúp đỡ của gã đầy tớ ranh ma La Flèche, Cléante tìm mọi cách vay món tiền lớn để thỏa chí tiêu pha hoang tàng. Nhờ một người môi giới, anh ta tìm đến một người cho vay nặng lãi. Song, đến khi ký giao kèo, mới té ra người cho vay ấy chính là Harpagon và Harpagon mới vỡ lẽ kẻ đi vay nặng lãi, chính là con trai mình. Hốt hoảng, lão tìm cách đề phòng cái tráp vàng lão chôn trong vườn. Lão vẫn quyết tâm lấy Mariane. Trong buổi gặp gỡ với Mariane, Harpagon khám phá ra rằng con trai lão cũng yêu Mariane, rồi tiếp đó, một tin sét đánh khác: cái tráp vàng của lão không cánh mà bay. Lão hớt hơ hớt hải, kêu la. Trong một cuộc gặp gỡ với Anselme, tình cờ mọi người mới biết Anselme là cha của Mariane và Valère, và La Flèche đã lấy cắp tráp vàng cho cậu chủ Cléante của mình. Harpagon bị rơi vào tình huống nan giải buộc phải lựa chọn: hoặc là tráp vàng hoặc là để Cléante kết hôn cùng Mariane. Nhưng với bản tính keo kiệt và hám tiền, Harpagon bằng lòng gả Élise cho Valère và “nhường” Mariane cho Cléante, sau khi Anselme bằng lòng chịu mọi phí tổn về lễ cưới của con trai và con gái mình, và sung sướng lấy lại được vàng.
>> tác phẩm phản ảnh sự bốc lột, hà khắc của giai cấp tư sản

Lập bảng hệ thống về các tác giả, tác phẩm nổi tiếng thuộc các lĩnh vực văn học, nghệ thuật vào buổi đầu thời cận đại.

a. Văn học

Ở phương Tây

–       Vích to Huy-gô (1802 – 1885):Những người khốn khổ, thể hiện lòng yêu thương vô hạn  đối với những người đau khổ, mong tìm hạnh phúc cho họ.

–       Lép Tôn-xtôi (1828 – 1910): Chiến tranh và hòa bình, An-na Ka rê ni na, Phục sinh ….chống lại phong kiến Nga Hoàng

–       Mác-Tuên (1935 – 1910): Những cuộc phiêu lưu của Tôm Xoay ơ, trào phúng, hài hước, mang tinh thần phê phán sâu sắc ….

–       Pu-skin – Nga; Ban dắc – Pháp…

Ở phương Đông: phản ánh cuộc sống của nhân dân dưới ách thực dân phong kiến, lòng khát khao và ý chí anh hùng quật khởi  trong đấu tranh cho độc lập tự do.

–       Lỗ Tấn (1881 – 1936): A.Q. Chính chuyện; Nhật kí người điên, Thuốc,…

–       Ra-bin-đra-nát Ta-go – Ấn Độ, thơ, kịch, tiểu thuyết, truyện ngắn…tập Thơ Dâng…thể hiện lòng yêu nước, yêu hoà bình và tình nhân đạo…

–       Hô-xê Mác-ti (1823 – 1893): nhà thơ nổi tiếng của Cu ba.

b. Nghệ thuật

–       Kiến trúc: Cung điện Véc xai được hoàn thành vào năm 1708; Bảo tàng Anh; Viện bảo tàng Ec-mi-ta-giơ; Bảo tàng Lu-vrơ (Pa-ri-Pháp), là bảo tàng bằng hiện vật lớn nhất thế giới.

–       Hội hoạ: họa sĩ Van Gốc (Hà Lan) với tác phẩm Hoa hướng dương, Phu-gita (Nhật Bản), Pi-cát-xô (Tây Ban Nha)… Lê-vi-tan (Nga)

–       Âm nhạc: Trai-cốp-ki với Hồ thiên nga, Người đẹp ngủ trong rừng

Lập bảng hệ thống kiến thức về các nhà văn hóa từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX: tên tác giả, năm sinh-năm mất, tác phẩm tiêu biểu.

Bảng hệ thống kiến thức về các nhà văn hóa từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.