I. Kết cấu của văn bản thuyết minh
a. Đối tượng và mục đích thuyết minh
– Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân:
+ Đối tượng thuyết minh: hội thổi cơm thi ở Đồng Vân.
+ Mục đích thuyết minh: giới thiệu cho người đọc về thời gian, địa điểm, diễn biến của hội thổi cơm thi và ý nghĩa của lễ hội này đối với đời sống tinh thần của người lao động vùng đồng bằng Bắc Bộ.
– Bưởi Phúc Trạch:
+ Đối tượng thuyết minh: bưởi Phúc Trạch – một loại quả ở Hà Tĩnh
+ Mục đích thuyết minh: giúp người đọc có them kiến thức về hình dáng, màu sắc, hương vị và giá trị dinh dưỡng của loại trái cây này.
b. Ý chính tạo thành nội dung thuyết minh:
– Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân:
+ Thời gian, địa điểm diễn ra lễ hội
+ Diễn biến của lễ hội:
• Thi nấu cơm: làm thủ tục bắt đầu cuộc thi, lấy lửa trên ngọn cây chuối cao, nấu cơm
• Chấm thi: tiêu chuẩn chấm thi, cách chấm thi để đảm bảo tính chính xác, công bằng.
– Bưởi Phúc Trạch:
+ Hình dáng bên ngoài
Advertisements (Quảng cáo)
+ Hương vị đặc sắc
+ Sự hấp dẫn và bổ dưỡng
+ Danh tiếng
c. Cách sắp xếp ý và cơ sở của cách sắp xếp ấy:
– Cách sắp xếp ý:
+ Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân: theo trình tự thời gian, xen lẫn lời kể và lời tả
+ Bưởi Phúc Trạch: quan hệ không gian và quan hệ logic
– Cơ sở của những cách sắp xếp này: do quá trình hình thành, phát triển; do đặc điểm vốn có và dựa trên các mối quan hệ khác nhau.
d. Các hình thức kết cấu chủ yếu của văn bản thuyết minh:
– Theo trình tự thời gian
Advertisements (Quảng cáo)
– Theo trình tự không gian
– Theo trình tự logic
– Theo trình tự hỗn hợp
II. Luyện tập
Câu 1. Nếu thuyết minh bài Tỏ lòng (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão, ta có thể kết cấu như sau:
– Mở bài: Giới thiệu, dẫn dắt vào bài thơ.
– Thân bài:
– Tác giả – vị trí văn học sử
– Tác phẩm:
+ Phân tích chung về tác phẩm, hoàn cảnh ra đời dựa trên các kiến thức đã có.
+ Đánh giá: – Giá trị nội dung: hào khí, sức mạnh của quân đội nhà Trần, chí làm trai theo quan niệm Nho giáo.
– Giá trị nghệ thuật: sự cô đọng, đạt tới độ súc tích cao, nhấn mạnh tính kì vĩ về thời gian, không gian và con người
+ Bài học nhân sinh cho hậu thế
– Kết bài: Khẳng định vai trò của tác phẩm, bài học đối với người đọc.
Câu 2. Nếu phải thuyết minh một di tích, một thắng cảnh của đất nước, ta có thể giới thiệu những nội dung sau:
– Mở bài: Giới thiệu về cảnh đẹp quê hương để dẫn đến địa danh mình sẽ trình bày
– Thân bài:
– Vị trí
– Quang cảnh
– Sự tích, những câu chuyện liên quan
– Sức hấp dẫn: thu hút lượng khách du lịch trong và ngoài nước.
– Giá trị của di tích, thắng cảnh: đối với người dân địa phương, cho cộng đồng và tầm quan trọng của địa danh đó đối với dân tộc.
– Kết bài: Các bảo vệ và phát huy giá trị của địa danh
