Có hai cách dẫn lời nói hay ý nghĩ (lời nói bên trong) của một người, một nhân vật:
+ Dẫn trực tiếp, tức là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp dược đặt trong dấu ngoặc kép.
+ Dẫn gián tiếp, tức là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp ; lời dẩn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.
I. Các dẫn trực tiếp
Câu 1: Phần câu in đậm ở ví dụ (a) là lời nói của nhân vật. Nó được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Câu 2: Phần câu in đậm là ý nghĩ của nhân vật. Dấu hiệu tách hai phần câu cũng là dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Câu 3: Có thể thay đổi vị trí của hai bộ phận. Trong trường hợp ấy, hai bộ phận ngăn cách với nhau bằng dấu ngoặc kép và dấu gạch ngang.
II. Cách dẫn gián tiếp:
Câu 1: Trong ví dụ (a), phần câu in đậm là lời nói của nhân vật. Đây là nội dung của lời khuyên như có thể thấy từ “khuyên” trong phần lời của người dẫn.
Câu 2: Phần câu in đậm là ý nghĩ của nhân vật, vì trước đó có từ “hiểu”. Giữa phần ý nghĩ được dẫn và phần lời của người dẫn có từ “rằng”. Có thể thay từ “là” vào vị trí của từ “rằng”.
Luyện tập
Advertisements (Quảng cáo)
Câu 1: Cách dẫn trong cách câu ở (a) và (b) đều là dẫn trực tiếp.
– Trong câu (a), phần lời dẫn dắt bắt đầu từ “A! Lão già…”. Đó là ý nghĩ mà nhân vật gán cho con chó.
– Trong câu (b), lời dẫn bắt đầu từ “Cái vườn là…”. Đó là ý nghĩ của nhân vật (“lão tự bảo rằng…”).
Câu 2. a. – Dẫn trực tiếp: Trong báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Chúng ta phải ghi nhớ… của một dân tộc anh hùng”.
– Dẫn gián tiếp: Trong Báo cáo Chính trị…, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy (rằng) chúng ta phải ghi nhớ…. của một dân tộc anh hùng.
Advertisements (Quảng cáo)
b. – Dẫn trực tiếp: Giản dị là một đức tính thường trực ở Bác Hồ, đúng như Thủ tướng Phạm Văn Đồng nhận định: “Giản dị trong đời sống,….làm được”.
– Dẫn gián tiếp: Thủ tướng Phạm Văn Đồng cho rằng Bác Hồ giản dị trong mọi mặt: giản dị trong đời sống, … làm được.
c. – Dẫn trực tiếp: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ….. tiếng nói của mình” – Nhà văn hóa Đặng Thai Mai khẳng định.
– Dẫn gián tiếp: Nhà văn hóa Đặng Thai Mai khẳng định rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
Câu 3. Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng Trương rằng nếu chàng còn nhớ đến chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, nàng sẽ trở về.
