Câu hỏi khởi động
Em cùng các bạn chơi trò chơi “Truyền tin”
Cách chơi: mỗi đội gồm 5 – 7 người, quản trò sẽ nói nhỏ một câu với người đầu hàng. Nhiệm vụ của mỗi người nghe là phải truyền tai nhau câu nói đó. Người cuối cùng sẽ nói to câu đó, đội nói đúng sẽ thắng cuộc.
1. Để trở thành người thắng cuộc, các thành viên tham gia trò chơi cần tuân thủ điều gì?
2. Em rút ra bài học gì từ trò chơi?
1. Để trở thành người thắng cuộc các thành viên tham gia trò chơi cần tuân thủ đúng quy định, hiệu lệnh, đoàn kết, phối hợp ăn ý với nhau để truyền tin từ người đầu tiên đến người cuối cùng đúng với đáp án của giáo viên.
2. Từ trò chơi trên em rút ra được những bài học sau: Để tham gia một trò chơi nào đó trước hết phải lắng nghe quy định, hiệu lệnh của quản trò để nắm rõ luật chơi. Sau đó, phải đoàn kết phối hợp nhịp nhàng cùng các bạn, điều quan trọng là phải trung thực khi chơi, tôn trọng kết quả của mình đạt được.
Câu hỏi Khám phá 1
Câu 1. Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi:
Dù sao trái đất vẫn quay!
Ga-li-lê (Galile, 1564 – 1642) là nhà toán học, vật lý học, thiên văn học và triết học người I-ta-li-a – người mở đầu cho cuộc cách mạng khoa học hiện đại. Thời ấy, mọi người quan niệm Trái đất đứng yên và là trung tâm của vũ trụ; Mặt trời, Mặt trăng và các vì sao quay xung quanh Trái đất. Trái lại, nhà bác học Cô-péc-ních (Copernicus) đã phát hiện và khẳng định rằng, Mặt trời mới là trung tâm của vũ trụ, Trái đất và các hành tinh đều quay quanh Mặt trời, Ga-li-lê đã chứng minh và bảo vệ cho quan điểm của Cô-péc-ních. Tuy nhiên, do phát ngôn trái với những quan điểm phổ biến thời bấy giờ, Ga-li-lê đã bị buộc phải quỳ trước Tòa án La Mã, thề từ bỏ quan điểm của mình và tuyên bố Trái đất không quay. Nhưng sau đó, ông vẫn tuyên bố: “Dù sao Trái đất vẫn quay!”
Nhà bác học Ga-li-lê đã tôn trọng sự thật như thế nào?
Nhà bác học Ga-li-lê đã tôn trọng sự thật: Galile đã chứng minh bảo vệ quan điểm của Cô–péc–ních đã quan niệm là Mặt trời là trung tâm của vũ trụ, trái đất và các hành tinh khác đều quay quanh mặt trời. Trong khi thời bấy giờ con người quan niệm rằng trái đất đứng yên và là trung tâm của vũ trụ, mặt trời, mặt trăng và các vì sao quay xung quanh trái đất, cho dù phát ngôn trái với những quan điểm đó và buộc phải quỳ trước tòa án La Mã nhưng ông vẫn bảo vệ sự thật, từ đó nhà Bác học Galilê đã trở thành người mở đầu cho cuộc cách mạng khoa học hiện đại.
Câu 2
1. Em hãy tìm biểu hiện của tôn trọng sự thật trong các bức tranh dưới đây.
2. Em hãy kể thêm các biểu hiện của tôn trọng sự thật.
Hình ảnh: (trang 18)
1. Biểu hiện của tôn trọng sự thật trong hình ảnh trên:
Tìm biểu hiện của tôn trọng sự thật trong các bức hình:
– Cả 2 bạn học sinh đã tự giác nhận lỗi lầm của mình.
– Bạn nam đã dũng cảm nói lên sự thật
– 2 bạn nữ đã dám đứng lên nói sự cho bác bảo vệ biết.
2. Các biểu khác của tôn trọng sự thật:
– Dám chỉ ra việc làm sai của người khác.
– Luôn dũng cảm nói lên sự thật.
Trả lời câu hỏi Khám phá 2 trang 19 GDCD 6
Đọc đoạn hội thoại dưới đây để trả lời câu hỏi:
Bố của Toàn là một tấm gương về lòng trung thực. Ông thường dạy Toàn phải tôn trọng sự thật. Một lần, Toàn hỏi bố:
Advertisements (Quảng cáo)
Bố ơi, câu nói “Thẳng thắn, thật thà thường thua thiệt” có đúng không?
Bố Toàn ôn tồn trả lời:
Không đúng đâu con. Người thẳng thắn, thật thà, biết tôn trọng sự thật sẽ nhận được nhiều điều tốt đẹp bởi tôn trọng sự thật, làm chứng cho sự thật là bảo vệ cho những điều đúng đắn, tránh oan sai, nhầm lẫn, giúp cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn. Đôi khi, người thẳng thắn, thật thà phải chịu thiệt thòi, thậm chí còn bị người xấu hãm hại. Nhưng khi con sống thật, con sẽ được mọi người yêu quý, tin tưởng. Nếu có giả dối, mọi người sẽ ghét bỏ, xa lánh con. Sự dối trá là nguyên nhân của những xung đột, đổ vỡ. Các nhà khoa học còn chứng minh được rằng: Nói thật, sống trung thực giúp tâm hồn thanh thản, bình an và sức khỏe tốt hơn!
Vâng ạ, con cảm ơn bố!
Nêu suy nghĩ của em về nội dung đoạn hội thoại.
Theo em, việc tôn trọng sự thật có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống?
a. Từ qua đoạn hội thoại trên em có suy nghĩ sau: đã giúp em có được một bài học quý giá nói thật, sống trung thực giúp tâm hồn thanh thản, bình an và sức khỏe tốt hơn. Nếu nói lời giả dối, sống giả dối mọi người sẽ bị ghét bỏ, xa lánh, không tin tưởng, sự dối trá là nguyên nhân của những xung đột, đổ vỡ.
b. Theo em, việc tôn trọng sự thật có ý nghĩa: góp phần bảo vệ cuộc sống, bảo vệ giá trị đúng đắn, tránh nhầm lẫn, oan sai; giúp con người tin tưởng; gắn kết với nhau hơn; làm cho tâm hồn thanh thản; và cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.
Câu hỏi Khám phá 3 trang 19-20 GDCD 6 KNTT
Em hãy đọc các thông tin dưới đây để:
a. Nhận xét về cách ứng xử của mỗi nhân vật trong các thông tin.
b. Thảo luận về cách tôn trọng sự thật.
1. Thấy tên trộm đang móc túi của hành khách trên xe buýt, Vũ đi đến bên chú phụ xe, thì thầm: “Chú ơi, cháu nhìn thấy người áo đen kia móc túi ạ!”
2. Giờ ra chơi, Nam ném đá làm vỡ cửa kính lớp học. Thầy giáo biết sự việc xảy ra nên hỏi cả lớp: “Ai đã làm vỡ cửa kính lớp học?” Cả lớp im lặng căng thẳng. Dũng nhắc khẽ: “Nam, cậu nhận lỗi đi!”. Nam tỉnh bơ: “Thầy không biết, chẳng tội gì tớ phải nhận”. Thầy giáo hỏi: “Nam, em có biết ai làm không?” Nam vội trả lời: “Thưa thầy, em có thấy một anh ném đá vào cửa kính lớp học rồi chạy đi ạ!”. Thầy hỏi Dũng: “Lớp trưởng, đúng là như vậy chứ?”. Dũng đứng dậy: “Thưa thầy, em đã biết người làm điều đó. Sau giờ học, bạn ấy sẽ gặp riêng thầy để nhận lỗi ạ!”
3. Dung cùng mẹ đến nhà bác Mai chơi. Bác bóc bánh giò mời hai mẹ con. Dung lắc đầu, từ chối: “Cháu cảm ơn bác, nhưng nhà cháu không có ai thích món này. Ăn bánh giò béo, ngấy lắm ạ!”. Mẹ Dung từ tốn: “Bác cho em xin miếng nhỏ thôi, mẹ con em vừa mới ăn sáng ở nhà”.
a. Qua thông tin trên em có những nhận xét về cách ứng xử của các nhân vật như sau:
1) Hai bạn nhỏ trong bức tranh trên rất đáng khen ngợi, vì đã dũng cảm nói lên sự thật, tố cáo người móc túi với bác tài xế.
2) Dũng là một lớp trưởng gương mẫu, trung thực không bao che cho lỗi sai của bạn Nam, biết tôn trọng sự thật nói không với sự gian dối của bạn. Còn Nam trong bức tranh là một bạn vô cùng gian dối, không nhận lỗi sai của mình còn đổ oan cho người khác, đây là đức tính xấu chúng ta cần thay đổi.
Advertisements (Quảng cáo)
3) Mẹ bạn Dung là một người từ tốn, rất biết cách ăn nói và lời từ chối khéo của mẹ Dung đã nói lên sự thật.
b. Cách tôn trọng sự thật: trước hết chúng ta phải tôn trọng sự thật về chính bản thân mình, có trách nhiệm với những lời nói và việc làm của mình. Sau đó là tôn trọng sự thật xung quanh chúng ta, luôn nói thật với bạn bè, thầy cô giáo và cha mẹ, bằng thái độ dũng cảm, khéo léo và tinh tế nói lên những sự thật mà chúng ta biết.
Luyện tập trang 20 GDCD lớp 6 Kết nối tri thức
Câu 1. Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi:
1. Hoa là một lớp trưởng thẳng thắn. Khi thấy bạn nào trong lớp mắc khuyết điểm, Hoa đều ghi vào sổ tay và báo với cô giáo chủ nhiệm. Một số bạn trong lớp tỏ ra không đồng tình với Hoa và đề nghị thay lớp trưởng.
Em hãy hãy nhận xét về việc làm của bạn Hoa và các bạn trong lớp.
2. Mai là người thông minh, chân thành, cởi mở nên được bạn bè yêu quý, tin cậy. Nếu bạn nào có lỗi, Mai nhẹ nhàng góp ý để bạn nhận lỗi và sửa lỗi. Nhiều bạn tâm sự những nỗi niềm thầm kín, riêng tư, Mai lắng nghe, chia sẻ và không bao giờ nói lại những chuyện đó với người khác.
Theo em, vì sao Mai được bạn bè yêu quý?
Xử lý tình huống
1. Những việc làm của Hoa: Hoa là một bạn lớp trưởng gương mẫu, trung thực không bao che cho những lỗi sai của các bạn trong lớp, “sự thật mất lòng” nhưng Hoa vẫn dũng cảm ghi những lỗi sai vào sổ để các bạn tránh và sửa chữa, việc làm của Hoa là rất đúng.
2. Theo em, bạn Mai được bạn bè yêu quý vì: Mai người thông minh, chân thành và cởi mở, biết lắng nghe, cảm thông, đồng cảm và chia sẻ cùng với tất cả mọi người nên Mai rất được yêu quý và tin cậy vì thế các bạn hay tìm đến Mai để tâm sự những nỗi niềm thầm kín, riêng tư.
Câu 2. Xử lý tình huống
1. Hà tâm sự với Hùng về những mâu thuẫn, khó khăn trong gia đình và muốn Hùng không nói với ai. Gần đây, Hà học hành sa sút, bị cô giáo nhắc nhở. Hùng rất muốn nói sự thật về hoàn cảnh của Hà cho cô giáo biết để cô cảm thông và giúp đỡ. Nhưng Hùng băn khoăn không biết có nên nói không.
Theo em, Hùng có nên nói với cô giáo về hoàn cảnh của Hà không? Vì sao?
Nếu là Hùng, em sẽ làm gì?
2. Lan thấy có một người đàn ông mới chuyển đến khu tập thể. Ông ta lân la làm quen với các bé gái, cho bánh kẹo, đồ chơi rồi rủ về nhà chơi. Lan băn khoăn không biết có nên nói với người lớn không.
Theo em, Lan nên làm gì trong tình huống trên?
1. Tình huống 1:
a. Theo em Hùng nên nói hoàn cảnh của Mai cho cô giáo nghe, để cô giáo biết được sẽ cảm thông với hoàn cảnh của bạn và giúp đỡ được cho bạn phần nào.
b. Nếu là Hùng, đầu tiên em sẽ chia sẻ với cô về hoàn cảnh của Mai và sẽ cùng cô kêu gọi các bạn trong lớp giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn này.
2. Tình huống 2:
a. Theo em, trong tình huống trên Lan nên nói cho người lớn biết về sự việc trên, để mọi người có cách phòng tránh, tránh được những trường hợp xấu nhất xảy ra.
Vận dụng trang 21 GDCD 6 SGK KNTT
Câu 1. Em hãy viết việc làm thể hiện tôn trọng sự thật hoặc chưa tôn trọng sự thật của bản thân và chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của em sau mỗi việc làm đó.
1. Những việc làm tôn trọng sự thật và chưa tôn trọng sự thật mà em biết:
a. Những việc làm tôn trọng sự thật:
– Trung thực trong giờ kiểm tra.
– Không nói dối bố mẹ, ông bà, thầy cô.
– Lời nói đi đôi việc việc làm
– Không nói khoác lác, nói sai sự thật.
– Không tung tin đồn thất thiệt.
– Không nói xấu người khác.
b. Những việc làm chưa tôn trọng sự thật:
– Gian lận trong giờ kiểm tra
– Nói dối bố mẹ, ông bà, thầy cô.
– Nói xấu, bôi nhọ danh dự của người khác.
– Hay khoe khoang, khoác lác.
– Gian lận khi tham gia các trò chơi.
Câu 2
Em hãy viết cảm nhận của em về câu ca dao dưới đây:
Những người tính nết thật thà
Đi đâu cũng được người ta tin dùng.
2. Cảm nhận của em về câu ca dao:
Những người tính nết thật thà
Đi đâu cũng được người ta tin dùng.
Câu ca giao nói những người có đức tính trung thực, thật thà, chất phác, hiền lành, tốt bụng thì cho dù có đi đâu thì cũng được mọi người yêu quý và trọng dụng.
